Zdecydowana większość naszych prac powstaje przy użyciu techniki zwanej repusowaniem. Na czym dokładnie ona polega?
Repusowanie (zwane niekiedy cyzelowaniem, trybowaniem lub toreutyką) jest dawną techniką formowania blachy, polegającą na ręcznym wybijaniu wgłębień, którymi kształtuje się kuty metal. Biegłe opanowanie tej techniki stwarza ogromne możliwości w wykonywaniu indywidualnych wyrobów i ozdób z blachy miedzianej oraz cynkowej. Proces repusowania jest tak precyzyjny, że stosuje się go nawet w jubilerstwie przy wyrobie biżuterii na zamówienie.
Techniką repusowania można wykonywać dowolne wyroby z miedzi i cynku - najczęściej repusowane są misy, kwiaty, ornamenty, patery, napisy, szyldy, szpice dachowe, wiatrowskazy, chorągiewki, iglice, rzygacze, gargulce i maszkarony. Zakres możliwości jakie stwarza repuserstwo jest jednak znacznie szerszy - repusowane mogą być zarówno filigranowe, jubilerskie ozdoby, jak i wielometrowe, monumentalne figury. Najbardziej okazałym przykładem repuserstwa wielkogabarytowego jest Statua Wolności w Nowym Jorku, wykonana ze spatynowanej blachy miedzianej.
Repuserstwo stanowi często korzystną alternatywę przy wykonywaniu jednostkowych lub małoseryjnych produkcji z blachy - koszt wykonania wyrobu metodą repusowania bywa nierzadko parokrotnie niższy, niż wykonanie elementu technologią CNC, w której samo opracowanie formy do tłoczenia może pochłonąć dziesiątki tysięcy złotych.
Jak w praktyce przebiega proces repusowania?
Na pokrytej podkładem blasze rysowany jest wzór. Blacha jest następnie umieszczana na ''miękkim kowadle'' (np. worku z piaskiem albo misce ze smołą), licem do dołu i mozolnie wykuwana za pomocą różnego rodzaju końcówek, zwanych puncami lub modelatorami. W efekcie powstaje wklęsły relief, który jest wykańczany także od drugiej, wypukłej strony.
O ile wykonywanie płytkich wgłębień jest sztuką, którą przy odrobinie samozaparcia można opanować w podstawowym stopniu już po względnie niedługim czasie, o tyle głębokie tłoczenie blachy wymaga ogromych umiejętności i wieloletniego doświadczenia - niewłaściwe rozplanowanie uderzeń doprowadzi w końcu do zbytniego przewężenia materiału, który w dalszym kuciu niechybnie pęknie.
Nieodpowiednio dobrane modelatory spowodują wypaczenie faktury materiału i powierzchnia, która powinna być gładka i płaska, stanie się chropowata i pofalowana. Dwie połówki przestrzennej figury - lewa i prawa - muszą zostać wykute w identycznych proporcjach, w przeciwnym bądź razie nie będzie możliwe ich spasowanie, a co za tym idzie - złożenie figury.
Zaawansowane repusowanie wymaga planowania, przewidywania i z góry ustalonej strategii, których nie sposób pozyskać bez odpowiedniego, wieloletniego doświadczenia.